DINH DƯỠNG TRONG BÙN HOẠT TÍNH
1. Cách cân bằng dinh dướng trong bùn hoạt tính
Khi cân bằng dinh dưỡng cho vi sinh vật trong nước thải cần quan tâm tới tỷ số BOD5: N:P. Tỷ số này được đề xuất là 100: 5:1 đối với các công trình hiếu khí tích cực và 200:5:1 trong trường hợp hiếu khí dài ngày.
Để thực hiện cân bằng dinh dưỡng có thể dùng NH4OH, ure và các muối amoni làm nguồn nitơ và các muối photphat, supephotphat làm nguồn photphat. Trong trường hợp BOD nhỏ hơn 500mg/L thì chọn nồng độ nitơ trong muối amon là 15mg/L và nồng độ photpho theo P2O5 là 3mg/L; còn trường hợp BOD trong khoảng 500 – 1000mg/L thì chọn các số tương ứng là 25 và 8mg/L.
2. Các nguyên tố dinh dưỡng trong bùn hoạt tính
Các nguyên tố dinh dưỡng ở dạng hợp chất thích hợp cho tế bào vi sinh vật, dễ hấp thụ và đồng hoá là tốt nhất. Nguồn nitơ là NH4+ – dạng khử, photpho ở dạng photphat – dạng oxy hoá, là những chất dinh dưỡng tốt nhất đối với vi khuẩn.
Các nguyên tố K, Mg, Ca, S, Fe, Mn, Zn,… đều cần cho vi sinh vật nhưng ở trong nước thải có đủ mặt các chất này và không cần phải cho thêm. Thiếu các nguyên tố dinh dưỡng sẽ kìm hãm sinh trưởng và ngăn cản các quá trình oxy hoá – khử trong tế bào vi sinh vật.
Nếu thiếu nitơ lâu dài sẽ làm cho vi sinh vật không sinh sản, tăng sinh khối, ngoài ra còn cản trở các quá trình hoá sinh và làm cho bùn hoạt tính khó lắng, trôi theo nước ra khỏi bể lắng.
Nếu thiếu photpho sẽ tạo điều kiện cho vi sinh vật sinh ra dạng sợi làm cho quá trình lắng chậm và giảm hiệu suất oxy hoá các chất hữu cơ của bùn hoạt tính.
Số lượng vi khuẩn trong bùn hoạt tính dao động trong khoảng 108 – 1012 trên 1mg chất khô.
Các chất keo dính trong khối nhầy của bùn hoạt tính hấp phụ các chất lơ lửng, vi khuẩn, các chất gây màu, mùi,… trong nước thải. Do vậy hạt bùn sẽ lớn dần và tổng lượng bùn cũng tăng dần lên, rồi từ từ lắng xuống đáy. Kết quả là nước sáng màu, giảm mức độ ô nhiễm, các chất huyền phù lắng xuống cùng với bùn và nước đã được xử lý.
Tuỳ thuộc vào điều kiện bên trong cũng như bên ngoài của nước thải, các nhóm vi sinh vật tồn tại trong bùn sẽ khác nhau. Chúng có khả năng thích ứng với điều kiện sống mới.
Thành phần nước thải thay đổi sẽ làm thay đổi chủng loại thành phần, tăng giảm số lượng từng loài trong quần thể vi sinh vật của bùn hoạt tính.
Tính chất quan trọng của bùn hoạt tính là khả năng tạo bông.
3. Các yếu tố khác trong bùn hoạt tính
Trong bùn hoạt tính còn có các loài thuộc động vật nguyên sinh. Chúng đóng vai trò khá quan trọng trong bùn. Chúng cũng tham gia phân huỷ các chất hữu cơ ở điều kiện hiếu khí, điều chỉnh loài và tuổi cho quần thể vi sinh vật trong bùn, giữ cho bùn luôn luôn hoạt động ở điều kiện tối ưu. Động vật nguyên sinh ăn các VSV già hoặc VSV đã chết, tăng cường loại bỏ vi khuẩn gây bệnh, làm đậm đặc màng nhầy nhưng lại làm xốp khối bùn, kích thích VSV tiết enzym ngoại bào để phân huỷ chất hữu cơ nhiễm bẩn và làm kết lắng bùn nhanh hơn.
Nhiều hợp chất hoá học có tác dụng gây độc đối với hệ vi sinh vật của bùn hoạt tính, ảnh hưởng đến hoạt động sống của chúng, thậm chí làm chúng chết. với nồng độ cao các chất phenol, formaldehyde và các chất sát khuẩn cũng như thuốc bảo vệ thực vật sẽ làm biến tính protein của tế bào chất hoặc tác dụng xấu lên thành tế bào.
Để phát huy được vai trò của bùn hoạt tính, trong các quy trình công nghệ chúng ta phải quan tâm đến: nồng độ oxy hoà tan trong nước hay điều kiện hiếu khí (có thể làm tăng mặt thoáng của ao hồ, bể chứa hoặc sục khí và khuấy trộn cưỡng bức), nồng độ và tuổi của bùn hoạt tính, các chất gây độc cho vi sinh vật nước hay trong bùn hoạt tính,… cùng pH, nhiệt độ nước thải.
Có thể tạo bùn hoạt tính trong phòng thí nghiệm với điều kiện là môi trường tương tự với thành phần nước thải với giống vi sinh vật ban đầu là ít bùn ở bể chứa nước thải sinh hoạt hoặc công nghiệp mà sau này cần phải xử lý. Khi nuôi cấy tạo bùn có thể thêm một số chất dinh dưỡng và chất sinh trưởng vào môi trường, sục khí và khuấy trộn. Khi môi trường tạo được tối đa bùn hoạt tính sẽ cho vào các ao hồ, bể hoặc thiết bị xử lý nước thải ở điều kiện hiếu khí.
Liên hệ Công Ty TNHH Công Nghệ Môi Trường Dovitech để được hỗ trợ.